Mniszek lekarski (łac. Taraxacum officinale) zwany też mniszkiem pospolitym lub mleczem rośnie dziko w całej Europie Azji i obu Amerykach. W ogrodach najczęściej jest traktowany jako uciążliwy chwast. Tymczasem mniszek lekarski ma wiele właściwości leczniczych, dzięki którym znalazł zastosowanie w medycynie naturalnej.
Wszystkie części rośliny zawierają sok mleczny, którego głównym składnikiem jest taraksacyna. To właśnie tej substancji mniszek lekarski w dużej mierze zawdzięcza swoje właściwości lecznicze. Poza tym na sok mleczny składają się m.in. białka i żywica. Natomiast korzeń zawiera dodatkowo inulinę, fruktozę, kwasy organiczne, trójterpeny, garbniki, a także olejek eteryczny. Z kolei w kwiatach można znaleźć flawonoidy i sole mineralne, takie jak potas, magnez, siarka i krzem. Są również skarbnicą witaminy, zwłaszcza witaminy C.
Mniszek lekarski reguluje proces trawienia, gdyż pobudza wytwarzanie soku żołądkowego i żółci przez wątrobę, a także nieznacznie wpływa na prawidłowe funkcjonowanie trzustki. Współczesna fitoterapia poleca stosowanie mniszka zwłaszcza w stanach rekonwalescencji po przebytych chorobach wątroby, przy zastoju żółci i przy zwiększonym ryzyku rozwoju kamicy żółciowej.
Poza tym mniszek lekarski ma działanie moczopędne, a także odtruwające i oczyszczające. Pomocniczo można go stosować w reumatyzmie i dni moczanowej. Wykazano również, że wzmacnia układ odpornościowy organizmu, dlatego poleca się go stosować przy ogólnym osłabieniu i podatności na infekcje. W medycynie naturalnej stosuje się go również w stanie przedcukrzycowym.
Z kolei wyciągi z mniszka stosowanie zewnętrznie regenerują skórę i przyśpieszają gojenie ran. W medycynie tradycyjnej wykorzystuje się świeży sok mleczny do okładów na brodawki i kurzajki.
Przepis na syrop z mniszka
Przygotuj 1 litr kwiatów mniszka,
2 cytryny, 1 litr wody
1 kg cukru.
Oczyszczone kwiaty mniszka włóż do garnka, zalej zimną wodą i gotuj przez około 15 min. Potem odstaw garnek na 24 godziny. Po tym czasie zawartość garnka odcedź przez sito. Kolejnym etapem będzie dodanie do otrzymanego wywaru soku z cytryn oraz cukru. Całość należy wymieszać i gotować na małym ogniu około 2 godziny – do czasu uzyskania konsystencji lejącego miodu. Na koniec syrop przelej do słoiczków.